نقش فرسایش خاک (شخم زدن-قطع درختان-چرای دام)

فرسایش خاک :

عبارت است از فرسودگی و از بین رفتگی مداوم خاک سطح زمین (انتقال یا حرکت آن از نقطه‌ای به نقطه دیگر در سطح زمین) توسط آب یا باد. فرسایش فرآیندی است که طی آن ذرات خاک از بستر خود جدا شده و به کمک یک عامل انتقال دهنده به مکانی دیگر حمل می‌شوند.

کنترل فرسایش خاک :

می توان روند فرسایش خاک را با رعایت و انجام دادن کارهایی کند و یا متوقف کرد. برخی از این امور عبارتند از:
– کنترل فرسایش با کشاورزی خوب
– رعایت تناوب زراعی
–کنترل فرسایش به وسیله پوشش گیاهی. می توان از طریق جلوگیری از قطع درختان و نابودی جنگل ها و فضای سبز و یا ایجاد و گسترش فضای سبز به کاهش فرسایش خاک کمک کرد.

نقش شخم زدن در فرسایش خاک :

مقاومت زمین های شخم نزده بسیار بیش تر از زمین های شخم زده است. شخم نزدن باعث ذخیره شدن کربن خاک و در نتیجه چسبندگی ذرات خاک به همدیگر می شود. این وضعیت سبب می شود که سطح خاک تا عمق یک اینچی ، دو تا هفت برابر خاک های شخم زده در مقابل باران و باد مقاوم باشد. شخم زدن باعث شکننده شدن خاک شده و میزان فرسایش خاک به وسیله باران را افزایش می دهد.

نقش قطع درختان در فرسایش خاک :

یکی از گزینه‌های اصلی مقابله با فرسایش خاک، کاشت درخت و گیاهان دیگر مانند چمن است. ریشه درختان به افزایش استحکام خاک کمک کرده و تنه و برگ‌های آنها نیروی باد و باران که می توانند به فرسایش و شسته شدن خاک منجر شوند را کاهش می دهند. جذب روان‌آب‌ها و رسوبات به جا مانده از طوفان نیز به جلوگیری از فرسایش خاک کمک می کند.

نقش چرای دام در فرسایش خاک :

ورود دام به مرتع قبل از زمان مناسب و چرای زودرس در مرتع علاوه بر آسیب به پوشش گیاهی، به دلیل رطوبت زیاد خام و در اثر تردّد زیاد دام در مرتع، باعث فشرده شدن خاک و کم شدن تخلخل آن می‌شود و درنتیجه این عمل، وزن مخصوص خاک افزایش‌یافته و قابلیت نفوذ آن به آب کاهش می‌یابد.

این امر می‌تواند مرحله اول جریان سطحی و یا فرسایش تلقی شود و فشردگی خاک علاوه بر کاهش در قابلیت نفوذ آن به آب باعث کاهش در ظرفیت نگهداری آب نیز می‌شود و این امر در مناطق خشک و نیمه‌خشک حائز اهمیت است.